حجم وشدت آلودگی فاضلاب های صنعتی معمولا به ازای واحد تولید ( بعنوان مثال ، برای به ازای هر تن BOD کارخانه چوب وکاغذ بصورت مترمکعب به ازای هر تن کاغذ و کیلوگرم (کاغذ) تعریف شده و تغییرات این مشخصات نیز با استفاده از توزیع آماری بیان می شود. مشخصات فاضلاب هر کارخانه ای دارای یک نوسان آماری است. میزان این نوسانات، به تنوع محصولات تولیدی و فرآیندهای تولید کننده فاضلاب و به نحوه راهبری، پیوسته یا ناپیوسته بودن بستگی دارد. رویه های عملیاتی خوب برای به حداقل رساندن دورریزی و ریخت و پاش، این نوسانات آماری را کم می کند. تغییرات وسیعی در مشخصات فاضلاب صنایع مختلف ممکن است وجود داشته باشد. این تغییرات ناشی از اختلاف رویه ها در مصرف مجدد آب و تفاوت فرآیندهای تولیدی است. مشخصات فاضلاب های صنایع از فرآیند تولید تاثیر بسزایی می پذیرد. در یک فاضلاب صنعتی ممکن است صدها و یا هزاران نوع ترکیب شیمیایی وجود داشته باشد که به طور خلاصه می توان طبقه بندی زیر را در مورد این مواد لحاظ نمود.
۱- مواد آلی محلول ،شامل مواد آلی طبیعی و مصنوعی که بر اساس پارامترهای BOD، COD و TOC سنجیده می شوند.
۲- فلزات سنگین مانند جیوه، سرب، کادمیوم، نیکل، کروم، روی و …
۳- اسیدیته و قلیائیت
۴- روغن، چربی، گریس و مواد شناور
۵- مواد مغذی مانند نوترینت، ازت و فسفر
۶- مواد معلق و کلوئیدی ( ذرات نامحلول)
۷- کدورت، رنگ و بو
۸- املاح معدنی محلول
۹- حرارت یا گرما
۱۰ – ترکیبات رادیواکتیو
۱۱ – آلاینده های با اولویت درجه اول
از مواد زائد اکسیژن خواه، ترکیباتی همچون مواد آلی، آمونیاک، آهن یا سایر ترکیبات اکسید شونده در فاضلاب های صنعتی موجودند. این مواد از فرآیندهای تهیه مواد غذایی، تولید کاغذ، دباغی و… منشا می گیرند. عوامل بیماری زا توسط فاضلاب های صنایعی چون دباغی و صنایع گوشت وارد آب های سطحی و زیر زمینی می شوند که انسان ها از طریق آب آشامیدنی، شنا کردن، ماهیگیری و سایر فعالیت ها با این میکروب تماس پیدا می کنند. نوترینت های گیاهی موادی در زنجیره غذایی زندگی آبزیان (از قبیل جلبک ها و علف های آبی ) هستند که رشد گیاهی را تقویت و تحریک می کنند. کربن ، نیتروژن و فسفر سه نوترینت اصلی موجود در در آب های طبیعی هستند. مقادیر زیادی از این نوترینت ها در فاضلاب های خانگی، بعضی فاضلاب های صنعتی و زهکش های زمین های کشاورزی موجود هستند. ترکیبات شیمیایی آلی مصنوعی شامل حشره کش ها، مواد شیمیایی صنعتی مصنوعی و مواد زائد حاصل از ساخت آن ها است. بسیاری از این ترکیبات برای زندگی آبزیان سمی بوده و دارای ضرر احتمالی برای انسان ها است. این ترکیبات سبب ایجاد مشکلات بو و مزه و طعم در آب های آشامیدنی شده و در برابر تصفیه مقاوم هستند. بعضی از آنها در غلظت های بسیار کم نیز سمی هستند. دامنه وسیعی از نمک های فلزی، اسیدها، مواد جامد و بسیاری دیگر از ترکیبات شیمیایی در گروه آلاینده های غیر آلی قرار می گیرند. این منابع شامل استخراج معادن و فرآیند تولید، بهره برداری از منابع نفت و عملیات کشاورزی هستند. رسوبات اگرچه مانند سایر آلاینده ها خطرناک نیستند، اما مشکل عمده آنها، تغییر مسیر جریان آب است. آلودگی رادیواکتیو از استخراج و پروسه سنگ معدن رادیواکتیو حاصل می گردد. از این مواد در رآکتورهای تولید انرژی و وسایل پزشکی و تحقیقاتی استفاده می شود. حرارت، اگر چه مستقیما سمی نیست اما ظرفیت آب برای جذب اکسیژن را کاهش می دهد. تخلیه کنترل نشده مواد زاید داغ می تواند اکولوژی دریاچه، مجاری آب و یا حتی قسمتی از دریا را شدیدا تغییر دهد. لازم به ذکر است که اغلب فاضلاب های صنعتی مخلوطی از هشت نوع آلودگی هستند. این موارد شامل: فاضلاب معمولی و سایر مواد زاید اکسیژن خواه، عوامل بیماری زا یا پاتوژن، نوترینت های گیاهی، ترکیبات شیمیایی آلی مصنوعی، ترکیبات شیمیایی معدنی، رسوبات، مواد رادیواکتیو و حرارت هستند. بنابراین موضوع پیچیده تر می گردد. این اختلاط، مشکل تصفیه و کنترل را بسیار مشکل تر و پرهزینه تر می کند. در این راستا مشخصات فاضلاب شهرک های صنعتی به طور تیپ در جدول زیر آمده است.
جدول مشخصات فاضلاب بعضی از واحد های صنعتی
منبع: مردان س، توفیقی دورباش، آشنایی با راکتورهای بافل دار بی هوازی در تصفیه فاضلاب های صنعتی (با ارائه تجربیات کاربردی در شهرک های صنعتی)،سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی ایران، معاونت عمران و محیط زیست، دفتر محیط زیست.