شیمی فضایی یا استریو شیمی

بخشی از شیمی که به بررسی ساختار و جهت­گیری اتم­ها در ترکیبات و هم چنین جهت گیری فضایی مولکول­ها می­پردازد و تاثیر این ساختار و جهت گیری را در انجام واکنش موشکافی می کند.

ایزومرهایی که تصویر آینه‌ای یکدیگرند را انانتیومتر می­گویند. دو اسید لاکتیک متفاوتی که مدلهای فضایی متفاوتی دارند و ایزومر فضایی هستند، انانتیومر هستند.  انانتیومرها خواص فیزکی مشابهی دارند، مگر از نظر جهت چرخاندن سطح نور قطبیده.

مولکولهایی که بر تصویر آیینه‌ای خود قابل انطباق نیستند، کایرال هستند. کایرالیته ، شرط لازم و کافی برای موجودیت انانتیومرهاست. مثل این است که بگوییم: ترکیبی که مولکولهایش کایرال هستند، می‌توانند بصورت انانتیومرها وجود داشته باشند. ترکیبی که مولکولهایش ناکایرال هستند (فاقد کایرالیته)، نمی‌توانند بصورت انانتیومرها وجود داشته باشند.

مخلوطی از انانتیومرها به مقدار مساوی را مخلوط راسمیک می‌گویند. یک مخلوط راسمیک از نظر نوری غیرفعال است. هنگامی که دو انانتیومر باهم مخلوط می‌شوند، چرخش ایجاد شده توسط یک مولکول، دقیقا با چرخش مخالف ایجاد شده توسط مولکول انانتیومر خود خنثی می‌شود.

کاربرد شیمی فضایی در علوم داروسازی و بیولوژیک مشخص می شود .برای مثال در دهه ی ۵۰ میلادی دارویی به دلیل تاثیر نامطلوب یکی از انانتیومرها توسط مقامات مسول از مراکز عرضه دارو جمع آوری شد . این دارو یک ترکیب راسمیک بود که در آن دو انانتیومر وجود داشت. یکی از انانتیومر ها در درمان یک بیماری به کار می رفت حال آن که انانتیومر دیگر باعث ایجاد ناباروری می­شد. پس شناخت ترکیبات کایرال و راسمیک و انانتیومر ها در علوم دارویی دارای اهمیت زیادی است که این­ها همگی زیر مجموعه شیمی فضایی هستند. علاوه بر این در شیمی فضایی تلاش­های فراوانی در راستای ساخت ترکیباتی تنها با حضور یکی از انانتیومر­ها که خواص مطلوب را دارا است انجام می­پذیرد که بازخورد این تلاش ها پیشرفت­های بسیار در علوم دارویی است.

4 2 رای ها
Article Rating
اشتراک در
اطلاع از
guest

0 Comments
قدیمی‌ترین
تازه‌ترین بیشترین رأی
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
تمامی حقوق این سایت محفوظ است هرگونه کپی برداری ممنوع است
0
افکار شما را دوست داریم، لطفا نظر دهید.x